Việc hạn chế các phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường như xe máy, ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch không còn là câu chuyện xa lạ với các đô thị lớn trên thế giới. Tại Việt Nam, Hà Nội đã và đang từng bước xây dựng lộ trình thực hiện chính sách này. Vậy cụ thể, thành phố dự kiến triển khai ra sao và ảnh hưởng đến đời sống của người dân như thế nào?
Khái niệm vùng phát thải thấp và lý do Hà Nội triển khai
Vùng phát thải thấp (LEZ) là khu vực hạn chế hoặc kiểm soát chặt chẽ các phương tiện lưu thông nhằm giảm khí thải độc hại, cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Đây là biện pháp mà nhiều thành phố trên thế giới đã áp dụng thành công, như London (Anh) hay Seoul (Hàn Quốc).
Hà Nội, với hơn 8 triệu phương tiện giao thông, trong đó phần lớn là xe máy và ô tô xăng, đang đối mặt với mức độ ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội (TN&MT), hơn 50% số xe máy đo kiểm không đạt tiêu chuẩn khí thải. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc giảm thiểu phát thải.
Video hot trend
Lộ trình Hà Nội triển khai vùng phát thải thấp
Giai đoạn 2025-2030: Thí điểm tại quận Hoàn Kiếm
Trong giai đoạn đầu, Hà Nội dự kiến lựa chọn quận Hoàn Kiếm – trung tâm kinh tế, văn hóa, du lịch – làm nơi thí điểm. Các biện pháp bao gồm:
- Hạn chế xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel.
- Ưu tiên các phương tiện đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4 đối với ô tô và mức 2 đối với xe máy.
- Phát triển vận tải công cộng: 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sẽ sử dụng năng lượng điện hoặc xanh; tỷ lệ đảm nhận vận tải công cộng trong vùng phát thải thấp đạt từ 45-50%.
- Xây dựng hạ tầng sạc điện tại khu vực thí điểm.
Giai đoạn 2031-2035: Mở rộng và nâng cao tỷ lệ phương tiện xanh
Giai đoạn này, Hà Nội khuyến khích các quận, huyện khác thiết lập vùng phát thải thấp với tiêu chí tương tự. Thành phố đặt mục tiêu:
- 50% phương tiện giao thông sử dụng năng lượng xanh hoặc điện.
- 100% xe taxi mới đều phải chạy bằng năng lượng sạch.
- Tiếp tục hoàn thiện hạ tầng sạc điện và cung cấp năng lượng xanh.
Giai đoạn 2036 trở đi: Quy định bắt buộc
Từ năm 2036, các vùng phát thải thấp sẽ được áp dụng bắt buộc tại các khu vực ô nhiễm không khí nặng nề. Trong giai đoạn này:
- 100% xe buýt và xe taxi sẽ chuyển đổi hoàn toàn sang năng lượng xanh.
- Tất cả bến xe, trạm nghỉ phải đạt tiêu chí xanh.
- Chuyển đổi toàn bộ máy móc, thiết bị xếp dỡ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch.
Ảnh hưởng đến đời sống người dân và chính sách hỗ trợ
Thay đổi phương tiện và thói quen đi lại
Một trong những mối quan ngại lớn nhất từ phía người dân là chi phí chuyển đổi phương tiện. Đặc biệt, với những xe máy đã sử dụng trên 20 năm, việc thay thế có thể là gánh nặng tài chính.
Đại diện Sở TN&MT cho biết, thành phố sẽ nghiên cứu các chính sách trợ giá, hỗ trợ đổi xe cho người thu nhập thấp. Hơn nữa, chương trình kiểm soát khí thải xe máy cũng nhận được sự ủng hộ lớn từ cộng đồng, với hơn 90% người dân sẵn sàng trả phí kiểm tra khí thải.
Có thể bạn thích
Cải thiện môi trường sống
Theo các chuyên gia, việc giảm khí thải không chỉ giúp cải thiện chất lượng không khí mà còn giảm các bệnh lý liên quan đến ô nhiễm như viêm phổi, tim mạch. Ngoài ra, biện pháp này còn giảm ùn tắc giao thông nhờ việc tăng cường sử dụng phương tiện công cộng và xe đạp.
Thách thức và cơ hội
Thách thức
- Khả năng thực thi: Việc xây dựng và triển khai vùng phát thải thấp đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các quận, huyện và cơ quan chức năng.
- Thay đổi nhận thức: Không phải người dân nào cũng dễ dàng chấp nhận thay đổi phương tiện hay thói quen đi lại.
Cơ hội
- Phát triển công nghệ xanh: Lộ trình này mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp sản xuất phương tiện sử dụng năng lượng sạch.
- Thu hút du lịch và đầu tư: Một môi trường trong lành sẽ là điểm cộng lớn cho Hà Nội trong việc thu hút du khách và nhà đầu tư quốc tế.